Beschrijving
Misopates orontium, beter bekend als Akkerleeuwenbek, is een fascinerend voorbeeld van de rijke biodiversiteit die te vinden is in agrarische omgevingen. Deze éénjarige plant uit de Weegbreefamilie (Plantaginaceae) heeft een interessante botanische achtergrond en ecologische betekenis en komt met name voor op bewerkte grond van zandige akkers in het zuiden van het land.
Misopates orontium werd vroeger ingedeeld bij de Helmkruidfamilie en behoort nu tot de Weegbreefamilie. Na kieming in het late voorjaar ontwikkelt deze plant een penvormige hoofdwortel met zijwortels, waardoor hij gemakkelijk uit de grond te trekken is. De plant zelf blijft relatief klein, met een maximale hoogte van ongeveer 30 cm. De stengel, bedekt met klierharen vooral bovenaan, draagt smalle, lijnvormige bladeren die verspreid staan, met soms een enkel paar tegenovergestelde bladeren aan de onderkant.
De bloemen van Misopates orontium – Akkerleeuwenbek zijn opmerkelijk: purperrood tot roze, soms wit, met een opvallend bloemontwerp. De bovenlip bestaat uit twee vergroeide kroonbladen en is breder dan de drielobbige onderlip. De gemaskerde bloemkroon, gesloten door de gewelfde onderlip, vereist krachtigere insecten zoals bijen of hommels om toegang te krijgen. Dit kenmerk onderscheidt het van soorten zoals de Kleine leeuwenbek. De bloem bevat vier meeldraden, twee lang en twee kort, wat het kenmerkt als een ‘tweemachtige’ bloem – in tegenstelling tot de ‘viermachtige’ bloemen van de Kruisbloemenfamilie.
De vruchten van Akkerleeuwenbek zijn doosvruchten die bij rijpheid alleen aan de top openen. De zaden zijn langwerpig, glad, en missen de kenmerkende richels die bij andere leeuwenbeksoorten te vinden zijn. Deze zaden blijven lang kiemkrachtig, wat bijdraagt aan de lange overlevingsduur en de mogelijkheid van de plant om in bepaalde gebieden massaal op te treden na jaren van afwezigheid.
